Nowe prognozy na Stanpolityki.pl

Autor: OGB Pro 15 października 2021

Dziś przedstawiamy nowy, autorski model prognozujący rozkład poparcia partii politycznych. Dokładniejsze prognozy to dokładniejszy obraz polityki, możliwość obserwowania zmian i precyzyjniejsze wskazania tego, kto po najbliższych wyborach mógłby stworzyć większość w Sejmie.

Model i oparte na nim prognozy są jak nasz wewnętrzny “silnik”, dzięki któremu wiemy, jaki jest rozkład poparcia dla poszczególnych partii w ponad 500 punktach w Polsce. Osobno dla każdej partii liczymy poparcie we wszystkich miastach prezydenckich, w 100 największych miastach burmistrzowskich oraz w ponad 300 powiatach. Dzięki temu jesteśmy w stanie “poskładać” z tych 500 elementów wyniki we wszystkich okręgach wyborczych oraz w każdym miejscu w Polsce. Od skuteczności i dokładności tego “silnika” zależy rozkład mandatów, które śledzimy, szanse senatorów na reelekcję, obraz wyborów do Parlamentu Europejskiego. To nasze podstawowe narzędzie pracy, które staramy się udoskonalać — obecna zmiana to już trzeci kompletnie nowy model, z którego będziemy korzystać.

Analitycy polityki w Stanach Zjednoczonych zdają sobie sprawę z tego, jak istotna dla wyniku wyborów jest struktura demograficzna i przestrzenna elektoratów partii politycznych. Nawet niewielkie zmiany tych struktur mogą znacząco wpłynąć na to, kto będzie kolejnym prezydentem Stanów Zjednoczonych lub kto będzie zasiadał w Izbie Reprezentantów czy Senacie. Przeważająca większość polskich analiz pozostaje daleko w tyle za amerykańską uważnością. Analizy przedstawiające podział mandatów, prognozę miejsc w Senacie opierają się w większości na informacjach i danych z poprzednich wyborów, często wprowadzając mocno w błąd. 

O tym, że należy obserwować strukturę elektoratów partii politycznych, świadczy m.in. doświadczenie wyborów parlamentarnych w 2019 roku. W latach 2015 2019 wyborcy partii politycznych znacznie się zmienili. Gdybyśmy przed wyborami parlamentarnymi w 2019 r. podjęli się próby prognozy rozkładu poparcia pomiędzy partie polityczne w oparciu wyłącznie o strukturę wyborców tych partii z 2015 r., otrzymalibyśmy następujący wynik wyborów w każdym powiecie.

Poparcie PiS i KO w wyborach parlamentarnych 2019 r. wg rozkładu poparcia z 2015 r.

Tymczasem prawdziwy wynik wyborów w podziale na powiaty prezentował się zgoła inaczej:

Poparcie PiS i KO w wyborach parlamentarnych 2019 r.

Przyjrzyjmy się największym miastom w Polsce. Jak było w Warszawie? Prognozowany wynik Prawa i Sprawiedliwości w tym mieście w oparciu o strukturę z 2015 r. wyniósł 35,04%. Tymczasem w rzeczywistości partia ta uzyskała w Warszawie jedynie 28,26%, czyli niemal 7 p.p. mniej. W Krakowie natomiast prognozowany wynik PiS wyniósłby 41,18%, a Prawo i Sprawiedliwość zajęłoby w tym mieście pierwsze miejsce. Tymczasem podczas wyborów parlamentarnych w 2019 r. PiS uzyskał w Krakowie jedynie 33,22%, czyli blisko 8 p.p. mniej.

Co natomiast wydarzyło się w Polsce powiatowej? Według prognozy opierającej się o strukturę z 2015 r. PiS w powiecie działdowskim w województwie warmińsko-mazurskim mógłby uzyskać 41,80%, jednak podczas wyborów uzyskał w tym powiecie 48,22%, czyli ponad 6 p.p. więcej. Z kolei w powiecie sejneńskim w województwie podlaskim prognozowane poparcie PiS wyniosłoby 38,03%, tymczasem rzeczywiste poparcie PiS-u w tej jednostce podczas wyborów wyniosło 46,64% – ponad 8 p.p. więcej.

Są to jedynie wybrane przykłady spośród 380 różnic w poparciu każdej partii politycznej w skali każdego powiatu. Jednak różnice w przestrzennym rozłożeniu głosów dla partii politycznych nie skutkują jedynie różnicami na mapie poparcia partii politycznych, ale również innym podziałem mandatów. Gdyby wynik wyborów parlamentarnych w 2019 roku podzielić między partie opierając się o strukturę z poprzednich wyborów, otrzymalibyśmy następujący podział mandatów:

Podział mandatów w wyborach parlamentarnych 2019 r. wg rozkładu poparcia z 2015 r.

  • PiS
  • KO
  • Lewica
  • PSL
  • Konfederacja
  • Mniejszość Niemiecka

Tymczasem rzeczywisty podział mandatów był następujący:

Podział mandatów w wyborach parlamentarnych 2019 r.

  • PiS
  • KO
  • Lewica
  • PSL
  • Konfederacja
  • Mniejszość Niemiecka

Ten sam wynik wyborów mógłby dać zupełnie inny podział mandatów. Gdyby struktura elektoratów partii nie zmieniła się, to przy tym samym wyniku w skali kraju (43,59%), PiS nie uzyskałby samodzielnej większości.

Dlaczego to tak ważne?

Po pierwsze wszystkie dostępne symulacje podziałów mandatów, które pojawiają się w mediach, opierają się właśnie na strukturze wyborczej z ostatnich wyborów.

Po drugie dziś, gdy wyniki opozycji i PiS są tak wyrównane, że przesunięcie o 5-6 mandatów w jedną stronę pokazuje zupełnie inny obraz polityki po wyborach, o tym, czy będzie rządziła obecna partia władzy, czy będzie rządziła opozycja, zadecyduje zapewne kilka-kilkanaście mandatów. Dlatego tak kluczowe jest, by znaleźć metodę do dokładnego prognozowania wyników w następnych wyborach.

Prognozy Stanu Polityki 2.0.

Dzięki danym z autorskich badań byliśmy w stanie dostrzec, czy ugrupowania zyskują, czy tracą poparcie na wsiach oraz w miastach. Analizując to, byliśmy w stanie skorygować strukturę wyborców partii politycznych opartą o ostatnie wybory, wykorzystując aktualne dane z badań. Zauważyliśmy choćby, że PiS stracił względem wyborów parlamentarnych w 2019 r. więcej wyborców w miastach niż na wsiach. Obecnie większą niż podczas ostatnich wyborów cześć elektoratu Prawa i Sprawiedliwości stanowią mieszkańcy wsi. W związku z tym skorygowaliśmy strukturę, według której rozdzielamy wyborców prawicy w naszych prognozach.

Z czasem zaczęliśmy uwzględniać również zyski i straty poparcia w miastach o różnej wielkości, mając na uwadze, że różnice między niewielkim miastem o kilku tysiącach mieszkańców, często niestanowiącym nawet odrębnej gminy, a Warszawą, Krakowem czy Poznaniem, należy uwzględniać w prognozach. Podzieliliśmy zatem miasta na te, w których mieszka ponad 100 tys. mieszkańców oraz te nieduże. Stosując ten sam mechanizm, jak opisany wcześniej, skorygowaliśmy strukturę poparcia partii politycznych o dodatkową wiedzę. Uwzględniliśmy na przykład, że Prawo i Sprawiedliwość straciło proporcjonalnie najwięcej wyborców w miastach pow. 100 tys. mieszkańców, następnie w niewielkich miastach, a w najmniejszym stopniu straciło tych wyborców na wsiach. Można powiedzieć, że uwzględniając w prognozach podział wyborców na tych mieszkających w miastach pow. 100 tys. mieszkańców, mniejszych miastach oraz na wsiach, byliśmy trzy razy dokładniejsi niż na początku prac nad tworzeniem prognoz parlamentarnych.

Prognozy Stanu Polityki 3.0. - korygowanie struktur 3x3

Pozyskując wiedzę z kolejnych badań widzieliśmy jednak, że uwzględniane przez nas korekty struktury elektoratów nie są wystarczające. Regularne badania dają przywilej wiedzy, czy zmiany są efektem losowego błędu, czy też są faktyczną zmianą. Mogliśmy zatem przyjrzeć się dokładniej zmianom struktur elektoratów, upewniając się, czy nie są efektem losowości. Podjęliśmy decyzję, aby skorygować struktury elektoratów w drugim wymiarze – podzieliliśmy wyborców na mieszkających w trzech strefach.

Strefa 1, w której wygrywa PiS (głównie województwa wschodnie), strefa 2, w której dominuje opozycja (województwa zachodnie) oraz strefa 3 gdzie poparcie jest wyrównane (m.in województwo mazowieckie oraz dolnośląskie). Prognozy Stanu Polityki 3.0. to prognozy 3×3, czyli korekta struktur poparcia o wielkość miejsca zamieszkania wyborców partii politycznych oraz część kraju, w której zamieszkują. Nowy model prognozy umożliwił nam choćby skorygowanie struktury wyborców Polski 2050 o fakt, że obecnie większa ich część niż podczas wyborów prezydenckich w 2020 r., zamieszkuje wschodnie województwa kraju. Obecnie w nowych prognozach poparcie dla każdej z partii dzieli się na 9 podgrup: wieś – strefa 1, miasto do 100 tys. mieszkańców – strefa 1, miasto powyżej 100 tys. mieszkańców – strefa 1, wieś – strefa 2 itd. W każdej z tych podgrup poparcie danej partii jest rozdzielane proporcjonalnie do udziału danego miasta/powiatu w danej podgrupie w poparciu danej partii w ostatnich wyborach parlamentarnych i prezydenckich. Im więcej na podstawie naszych badań przypada głosów dla PiS na wschodzie Polski, w małych miastach, tym liczniejsza jest ta podgrupa do rozdziału głosów. Może się to wydawać skomplikowane, ale jedno warto pamiętać, teraz prognoza podąża za wyborcami, jeśli zmienia się struktura danej partii w badaniach, automatycznie przekłada się to na prognozowane poparcie w każdym powiecie w zależności od struktury tego powiatu czy jest bardziej miejski, czy wiejski, czy na wschodzie, czy zachodzie Polski.

Porównanie wyników Prawa i Sprawiedliwości oraz Koalicji Obywatelskiej w każdym powiecie według naszej ostatniej prognozy prezentuje się następująco:

Podział mandatów między partie wyglądał następująco:

Podział mandatów – stara prognoza

  • PiS
  • KO
  • Polska 2050
  • Konfederacja
  • Nowa Lewica

Stosując korektę struktur 3×3, zastosowaną w naszym nowym modelu, otrzymujemy następującą mapę poparcia Prawa i Sprawiedliwości i Koalicji Obywatelskiej.

W tym przypadku uzyskalibyśmy następujący podział mandatów:

Podział mandatów – nowa prognoza

  • PiS
  • KO
  • Polska 2050
  • Konfederacja
  • Nowa Lewica

Ciekawie wygląda też zmiana struktury wyborców Polska 2050, która oparta jest o wyniki prezydenckie Szymona Hołowni. Bez analizowania zmieniającej się struktury wyborców prognoza pokazywała, że głosy Polska 2050 bardziej rozłożone są na zachodzie Polski (co było dość naturalne w momencie startu Andrzeja Dudy w 2020 r.). Dziś, gdy PiS jest słabszy niż Andrzej Duda, struktura poparcia Polski 2050 przesunięta jest bardziej na wschód Polski.

Prognoza poparcia Polski 2050 - stara metodologia

Prognoza poparcia Polski 2050 - nowa metodologia

W najbliższy poniedziałek czytelnicy StanPolityki.pl otrzymają prognozę parlamentarną z uwzględnieniem nowego modelu prognoz 3×3. Naszą ambicją jest, by był on najdokładniejszy w Polsce i dostarczał szczegółowej wiedzy. Jest tak, ponieważ regularnie realizując własne badania, posiadamy unikalny wgląd w strukturę elektoratów partii politycznych. Dzielimy się tą wiedzą z subskrybentami OGB Pro oraz OGB Pro 360°.

Między innymi dzięki nowemu modelowi prognoz na StanPolityki.pl oraz LokalnaPolityka.pl pojawią się nowe treści. Będziemy prognozować frekwencję w wyborach oraz prezentować pogłębioną analizę struktury wyborców partii politycznych. 


Autorzy: Łukasz Pawłowski, Franciszek Michałowski

Przeczytaj także

Prognoza do Senatu – 03.2024

Dziś prezentujemy prognozę do Senatu w formie raportu. Jak wygląda sytuacja w wyższej izbie parlamentu w trzecim miesiącu 2024 roku? Czy Pakt Senacki cały...

Raport – sondaż parlamentarny OGB – 02.2024

Jak wyglądałyby ławy sejmowe na podstawie sondażu parlamentarnego przeprowadzonego w dniach 12-15 lutego? Kto zajmuje pozycję lidera i które ugrupowania uzyskałyby większość? Sprawdzamy, jaki...

Co czytać w Święta 2023?

Święta to nie tylko czas odpoczynku, ale często też politycznych dyskusji przy świątecznym stole oraz nadrabiania zaległych lektur. W związku z tym, w tym...