50 miesięcy niepewności
1 kwietnia 2021
Spokojnie i miło już było. Bez względu na decyzje polityków i wyborców oraz to, czy przyspieszone wybory odbędą się, czy nie, czeka nas 50 miesięcy niepewności. Głównie dlatego, że prezydencka kadencja trwa aż 5 lat.
Rola prezydenta w systemie politycznym w Polsce jest często niedoceniana, a ma większy wpływ na politykę, niż można by przypuszczać. Nie chodzi tu nawet o prerogatywy prezydenta w tym tę najsilniejszą, czyli prawo veta, ale o wpływ kampanii prezydenckiej na kreowanie polityki, zmiany trendów i kształtowanie sceny politycznej. Legendarna jest już decyzja Unii Wolności o tym, by nie wystawiać kandydata na prezydenta w 2000 roku. Z jednej strony przypieczętowało to upadek UW, z drugiej zrobiło miejsce dla Andrzeja Olechowskiego i stworzyło możliwość powstania Platformy Obywatelskiej. W 2015 roku nie doszłoby do zmiany w Sejmie, gdyby nie udana kampania Andrzeja Dudy, która wywindowała wyniki PiS i pozwoliła na samodzielne rządy kilka miesięcy później.
Kluczowe poparcie w wyborach prezydenckich
Dwupak wyborczy w 2005 roku pozwolił PiS wygrać najpierw parlamentarne potem prezydenckie wybory i nawet nie chodzi tu o kolejność wygranej, czy fakt, że wygrana w jednych wyborach wpływa na wygraną w kolejnych. Warto zwrócić uwagę na styl prowadzenia kampanii prezydenckiej, która skupia uwagę wyborców na jednej osobie, która uosabiała idee i program całego ugrupowania. Od lat wybory prezydenckie budzą największe emocje, odnotowują rekordowe frekwencje wyborcze i są najciekawsze do relacjonowania i śledzenia. Nadają rytm całemu cyklowi wyborczemu. Gdyby zaraz po wyborach prezydenckich z 2020 odbyły się wybory parlamentarne dobry wynik Rafała Trzaskowskiego i Szymona Hołowni zapewne zmieniłby scenę polityczną po stronie opozycji, wyrzucając poza nią PSL i Lewicę, a wygrana Andrzeja Dudy pozwoliłaby na konsolidację po stronie PiS.
29 marca 2021
Lista posłów, których możemy nie zobaczyć w następnym Sejmie
Jak zmieni się krajobraz polityczny po następnych wyborach parlamentarnych? Postanowiliśmy przeanalizować wyniki poparcia dla posłów w ich okręgach wyborczych i sprawdzić, którzy z nich stracą swoje mandaty, bazując na aktualnej prognozie do Sejmu.
Tak się jednak nie stało, po wyborach prezydenckich wróciliśmy do polityki, która daleka jest od stabilności i przewidywalności i po jednej i po drugiej stronie politycznego sporu. Z jednej strony brak wyraźnego lidera po stronie opozycji wymusza ciągłą wewnętrzną rywalizację. Po drugiej stronie znajduje się większość rządząca, która jest większością już tylko iluzorycznie, bo w klubie trudno dziś o porozumienie i jednomyślność w wielu kluczowych kwestiach.
Co czeka nas w ciągu najbliższych 50 miesięcy? Możliwe są dwa scenariusze – bardziej i mniej prawdopodobny.
Scenariusz nr 1
26 marca 2021
Jak zmieniła się struktura wyborców partii od 2019 roku?
Sprawdziliśmy, kim są dzisiaj wyborcy poszczególnych partii i w jaki sposób rozkłada się struktura wyborcza w Polsce. Elektorat, których partii starzeje się najszybciej? Która partia ma najbardziej jednolitych wyborców? Odpowiedzi na te pytania zestawiliśmy z wynikami z wyborów w...
W pierwszej wersji scenariusza PiS, które posiada parlamentarną większość, przetrwa do wyborów w 2023 roku, które najprawdopodobniej przegra. W najbardziej optymistycznej wersji partia rządząca mogłaby utworzyć koalicję z Konfederacją oraz ewentualnie inną partią, która dostałaby się do Sejmu po wyborach w 2023 roku (np. Agrounią). Nowy rozkład sił nie wpłynie jednak znacząco na stabilność polityczną wewnątrz partii, w której wewnętrzne spory i tarcia niczym nie przypominają rządów PiS po 2015 roku.
W tym pierwszym scenariuszu jednak bardziej prawdopodobne jest to, że wybory w 2023 wygrywa opozycja i tworzy koalicję składająca się z dwóch, trzech albo nawet czterech partii.
Do niestabilności takiego tworu i wewnętrznych tarć dołożyć będzie trzeba fakt, że prezydentem Polski przez połowę kadencji rządu byłby Andrzej Duda, który mógłby swoim vetem blokować wszelkie próby zmiany państwa. Trudno w tym scenariuszu spodziewać się stabilności i przewidywalności w działaniach polityków.
Sytuację mogłyby zmienić wybory prezydenckie, które odbędą się za ponad 50 miesięcy. Z jednej strony mogłyby pozwolić PiS na odbudowę poparcia i skonsolidowanie władzy, z drugiej strony pozwoliłoby opozycji na wprowadzenie zmian z własnym prezydentem i zjednoczenie całej opozycji wokół jednej partii, której kandydat wygrałby wybory głowy państwa.
Scenariusz nr 2
W drugiej wersji scenariusza przyspieszone wybory odbywają się jesienią, co jest jednak o tyle mało prawdopodobne, że PiS doskonale pamięta, czym taki manewr skończył się w 2007 roku. Może się jednak okazać, że byłaby to część większego planu, w którym równie ważny były wynik wyborów prezydenckich. Gdyby PiS doprowadził do przyspieszonych wyborów parlamentarnych na jesieni 2021 roku, to cała 4- letnia kadencja nowego Sejmu zbiegłaby się z kadencją Andrzeja Dudy. Ewentualne następne wybory parlamentarne odbyłyby się kilka miesięcy po wyborach prezydenckich w 2025 roku. Opozycja bez możliwości wprowadzenia w państwie realnych zmian (prezydenckie veto), w trudnym okresie pandemicznym, ze wszystkimi następstwami gospodarczymi, przy szerokiej koalicji, miałby problem z wypracowaniem skutecznego kierunku działania.
25 marca 2021
Jak zmieniło się poparcie partii w wyborach parlamentarnych 2015-2019?
Sprawdziliśmy, w których okręgach partie zyskały najwięcej, a gdzie najwięcej straciły pomiędzy wyborami parlamentarnymi w 2015 i w 2019 roku. Czy partie polityczne stracą swoje bastiony? W których okręgach wyborczych najwięcej głosujących zmieniło swoje poglądy?
Jeśli Prawo i Sprawiedliwość przegrałoby przyspieszone wybory (dziś jest to najbardziej prawdopodobny scenariusz), to kandydat na prezydenta PiS startowałby z pozycji stabilizatora i uzdrowiciela po czterech trudnych latach rządów opozycji. Ewentualna wygrana kandydata PiS tak jak w 2015 roku byłaby przepustką do wygranej w wyborach parlamentarnych i powrotu do władzy. PiS znowu miałby przed sobą 4-letnią kadencję z pełnią władzy w przeciwieństwie do opozycji, która nie miała takiego komfortu.
Możliwy jest jest też scenariusz, że w wyborach prezydenckich wygrałby kandydat opozycji. Wtedy partia, z której byłby kandydat byłaby na prostej drodze do zwycięstwa w wyborach parlamentarnych, a dopiero to zwycięstwo mogłoby zapewnić opozycji stabilną większość.
Który ze scenariuszy pojawi się w głowie Jarosława Kaczyńskiego, tego nie wiemy. Wiemy jednak, że antidotum na aktualne problemy polityczne w kraju będą wyniki wyborów prezydenckich w 2025 roku, na co musimy zaczekać jeszcze 50 miesięcy.
Gdyby w najbliższą niedzielę miały odbyć się wybory prezydenckie, na którego z poniższych kandydatów oddał(a)by Pan(Pani) swój głos w I turze wyborów?
(IBSP, 25-26.01.2021)
Czytasz ten artykuł w ramach darmowego dostępu. Aby uzyskać więcej treści, analiz, badań i raportów - zarejestruj się i sprawdź 2 tygodniowy okres próbny.
