50 miesięcy niepewności

Rola prezydenta w systemie politycznym w Polsce jest często niedoceniana, a ma większy wpływ na politykę, niż można by przypuszczać. Nie chodzi tu nawet o prerogatywy prezydenta w tym tę najsilniejszą, czyli prawo veta, ale o wpływ kampanii prezydenckiej na kreowanie polityki, zmiany trendów i kształtowanie sceny politycznej. Legendarna jest już decyzja Unii Wolności o tym, by nie wystawiać kandydata na prezydenta w 2000 roku. Z jednej strony przypieczętowało to upadek UW, z drugiej zrobiło miejsce dla Andrzeja Olechowskiego i stworzyło możliwość powstania Platformy Obywatelskiej. W 2015 roku nie doszłoby do zmiany w Sejmie, gdyby nie udana kampania Andrzeja Dudy, która wywindowała wyniki PiS i pozwoliła na samodzielne rządy kilka miesięcy później.

Tak się jednak nie stało, po wyborach prezydenckich wróciliśmy do polityki, która daleka jest od stabilności i przewidywalności i po jednej i po drugiej stronie politycznego sporu. Z jednej strony brak wyraźnego lidera po stronie opozycji wymusza ciągłą wewnętrzną rywalizację. Po drugiej stronie znajduje się większość rządząca, która jest większością już tylko iluzorycznie, bo w klubie trudno dziś o porozumienie i jednomyślność w wielu kluczowych kwestiach.

Co czeka nas w ciągu najbliższych 50 miesięcy? Możliwe są dwa scenariusze – bardziej i mniej prawdopodobny.

Do niestabilności takiego tworu i wewnętrznych tarć dołożyć będzie trzeba fakt, że prezydentem Polski przez połowę kadencji rządu byłby Andrzej Duda, który mógłby swoim vetem blokować wszelkie próby zmiany państwa. Trudno w tym scenariuszu spodziewać się stabilności i przewidywalności w działaniach polityków.

Sytuację mogłyby zmienić wybory prezydenckie, które odbędą się za ponad 50 miesięcy. Z jednej strony mogłyby pozwolić PiS na odbudowę poparcia i skonsolidowanie władzy, z drugiej strony pozwoliłoby opozycji na wprowadzenie zmian z własnym prezydentem i zjednoczenie całej opozycji wokół jednej partii, której kandydat wygrałby wybory głowy państwa.

Jeśli Prawo i Sprawiedliwość przegrałoby przyspieszone wybory (dziś jest to najbardziej prawdopodobny scenariusz), to kandydat na prezydenta PiS startowałby z pozycji stabilizatora i uzdrowiciela po czterech trudnych latach rządów opozycji. Ewentualna wygrana kandydata PiS tak jak w 2015 roku byłaby przepustką do wygranej w wyborach parlamentarnych i powrotu do władzy. PiS znowu miałby przed sobą 4-letnią kadencję z pełnią władzy w przeciwieństwie do opozycji, która nie miała takiego komfortu. 

Możliwy jest jest też scenariusz, że w wyborach prezydenckich wygrałby kandydat opozycji. Wtedy partia, z której byłby kandydat byłaby na prostej drodze do zwycięstwa w wyborach parlamentarnych, a dopiero to zwycięstwo mogłoby zapewnić opozycji stabilną większość.

Który ze scenariuszy pojawi się w głowie Jarosława Kaczyńskiego, tego nie wiemy. Wiemy jednak, że antidotum na aktualne problemy polityczne w kraju będą wyniki wyborów prezydenckich w 2025 roku, na co musimy zaczekać jeszcze 50 miesięcy.